نیک بلاگ

مراجع شبه قضایی(شورای حل اختلاف)

مقدمه:

امروزه نه تنها در سطح ملی ،بلکه در سطح جهانی، نهادهای عدالت کیفری به یک واقعیت اعتراف و اذعان دارند و آن این است که دولت ها به تنهایی قادر به کنترل جرایم و انحرافات نیستند و افزایش جرم و جنایت گواه بر این مدعاست.به منظور برون رفت از این معضل، استفاده از توانایی ها و ظرفیت های جامعه توصیه گردیده است.یعنی همان طور که در قوای مجریه و مقننه، مردم با دادن رأی در سرنوشت سیاسی خود مشارکت می نمایند،در سیاست قصایی نیز می توانند؛ مداخله نمایند و فقط دولت های مردمی می توانند چنین بستری را مهیا نمایند. این موضوع چیزی نیست جز سیاست قضایی مشارکتی که رشته جدیدی از علوم قضایی بوده و جایگاه واقعی خود را در رشته حقوق پیدا نموده است. در ایران نیز، موضوع مشارکت مردمی دارای بسترهایی است که در این مقاله نکات مثبت و منفی آن در خصوص نهاد شورای حل اختلاف ، با تأکید بر قانون شوراهای حل اختلاف،آیین نامه سابق شورای حل اختلاف و قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب تبیین می شود.

در بینش اسلامی شورا و مشورت کردن مؤمنین با یکدیگر مؤکداً سفارش گردیده است آیات و روایات متعددی در این خصوص وارد شده است.همین بس که یکی از سوره های قرآن کریم به همین نام، نامیده شده است.از جمله خداوند در آیه ۳۸ سوره شوری می فرماید:

« والذین استجابو لربهم و اقاموالصلاة و امرهم شورا بینهم و ممارزقناهم ینفقون».

در آیه ۱۵۹ سوره آل عمران نیز « و شاورهم فی الامر» آمده است.در سوره نساءآیات ۳۴ و ۳۵ و ۱۲۸ ، در سوره مائده آیه ۴۲ ،سوره انفال آیه ۱ ، سوره حجرات آیات ۹ و ۱۰ مومنین به صلح وداوری و حل و فصل منازعات و اختلافات سفارش شده اند.

در زمان پیامبر(ص) نیز طبق روایات وارده بارها شاهد مشورت این حضرت با مؤمنین بوده ایم.مؤمنین خطاب به پیامبر عرض می کردند چنانچه دستور و وحی از خدا رسیده است که، نیازی به مشورت کردن با ما نیست و حکم،حکم خدا است.در صورتی که پیامبر علم لدنی به همه موضوعات داشت ،با وجود این به لحاظ ارزش گذاری و اهمیت دادن به شورا به مشاوره کردن می پرداخت.