مقدمه:
«ارزشیابی» حلقه ای از زنجیره یادگیری است. در واقع بدون ارزشیابی اولیه و ثانویه فرایند آموزش نمی تواند معنی دار باشد. امتحان یا ارزش سنجی به منظور تکمیل یادگیریهاست. کمیت و کیفیت اکتسابی آموزشگاهی و خودآزمایی می تواند مشخص گردد. شاخص و نشانه هر موفقیت و پیشرفتی که می تواند پایه های نخستین احساس خود ارزشمندی و اعتماد به نفس را فراهم آورد آزمون و امتحان است.
در حقیقت متصف شدن انسان به بسیاری از صفات و فضایل اخلاقی نیز در پی آزمون های فراوان الهی مقدور می گردد و بس. تا زمانی که انسان با موقعیتها و شرایط سخت و حساس مواجه نشود، میزان صبر، بردباری و خویشتن داری او مشخص نمی گردد. جزوع و یا صبور بودن انسان فقط در سایه ابتلا و امتحان معلوم می شود.
به تعبیر قرآن، جهان مدرسه ای پیش توست و زندگی صحنه آزمون است و بس. لِیبلوُکم اَیکم اَحسُن عُملاً (سوره هود، آیه ۷). انتظارات خالق در حد وظایف و مسئولیتهای محوله و توان انجام آن توسط بندگان خداست: لا یکلف نفساً اِلا وسعُها.
